شواهد ژئومورفولوژیک تغییرات سطح اساس دریای خزر طیّ کواترنری پسین در محدوده‎ی رودخانه‎ی گرگان‎رود

نویسندگان

منصور جعفربیگلو

محمدحسین زمان زاده

مجتبی یمانی

سمیه عمادالدین

چکیده

چکیده جنوب‎شرقی دریای خزر، یکی از مناسب‎ترین مکان‎ها برای مطالعه‎ی شواهد ژئومورفولوژیک ناشی از تغییرات سطح اساس دریای خزر است. نتایج حاصل از بررسی تصاویر ماهواره‎ای، وجود چهار تراس دریایی را نشان می‎دهد که در سطوح ارتفاعی 21-متر، 23- متر ، 24 - متر و 26- متر ، به ‎ترتیب با سن‎های 24 ± 653، 24 ± 940، 23 ± 478 و 32 سال پیش تشکیل شده‎اند. مطالعه‎ی داده‎های رسوب‎شناسی و فسیل‎شناسی در دو مقطع کوره‎سو و گمیش‎تپّه، به‎ترتیب با تراز آب 23- متر و 24- متر نشان میدهد که پیش از 24 ±940 و 24 ± 653 سال پیش، افزایش تراز آب، سبب رشد سدهای ماسه‎ای در منطقه‎ی مورد مطالعه شده است و با توجّه به شیب کم منطقه، در پشت آن لاگون بازی شکل گرفته است، اما در اثر پایین‎رفتن سطح آب دریا، لاگون موجود در پسکرانه‎ی سدّ ماسه‎ای خشک شده است. همچنین رودخانه‎ی گرگان‎رود در طول کواترنری پسین، تغییراتی مانند تغییر مکان مصب، تغییر رژیم رسوب‎گذاری و تغییر شکل دلتا داشته است. در سده‎های اخیر نیز، شواهد مختلفی از تغییر سطح اساس دریای خزر در منطقه برجای مانده است. از بررسی تصاویر ماهواره‎ای لندست مشخّص شد که دلتای گرگان‎رود از سال 1975 تا سال 2005 نزدیک به یک کیلومتر به سمت دریا پیشروی داشته است. همچنین وسعت خلیج گرگان در سال 1975، حدود 330 کیلومترمربّع و با بالاآمدن سطح آب دریا در سال 2006 به 458 کیلومتر مربّع افزایش یافته است. کلید واژه ها : دریای خزر ، شواهد ژئومورفولوژیک ، تغییرات سطح اساس ، کواترنری ، گرگان‎رود .

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شواهد تغییرات سطح اساس پلایای میقان در کواترنری و تأثیر آن بر مورفولوژی و توالی مخروط‌افکنه‌ها

تغییرات اقلیمی و زمین‌ساختی نقش اساسی در تحول و تغییرشکل مخروط‌افکنه‌ها دارد. این پژوهش، به نقش تغییرات سطح اساس چالة میقان بر مورفولوژی مخروط‌افکنه‌های پیرامون چاله پرداخته است. برای انجام این پژوهش از بررسی‌های میدانی، داده‌های مغزة رسوبی چاه‌ها، تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های رقومی ارتفاعی استفاده شده است. با مقایسة مغزة رسوبی چاه‌ها و درون‌یابی بخش‌های مشترک آن‌ها، حداکثر گسترش دریاچه مشخص شد...

متن کامل

بازسازی نوسانات دیرین دریای خزر در کواترنری

باز سازی نرخ نوسانات سطح تراز آب دریای خزر در دوره کواترنری از اهداف اصلی این پژوهش می باشد.بدین منظور با مطالعه زیست رخساره ای 254 مغزه های حفاری چاه های اکتشافی (مازندران 1 و گرگان 3-الف) و 150 نمونه رسوبی عهد حاضر متعلق به اعماق 10 تا 800 متری بستر دریا شواهد فسیلی و رسوبی مشترک که گویای وضعیت محیطی دریا می باشند،شناسایی گردید.نتایج حاصل از مطالعات دیرین شناختی رسوبات کواترنری مشخص نمود که گ...

متن کامل

بازسازی نوسانات دیرین دریای خزر در کواترنری

باز سازی نرخ نوسانات سطح تراز آب دریای خزر در دوره کواترنری از اهداف اصلی این پژوهش می باشد.بدین منظور با مطالعه زیست رخساره ای 254 مغزه های حفاری چاه های اکتشافی (مازندران 1 و گرگان 3-الف) و 150 نمونه رسوبی عهد حاضر متعلق به اعماق 10 تا 800 متری بستر دریا شواهد فسیلی و رسوبی مشترک که گویای وضعیت محیطی دریا می باشند،شناسایی گردید.نتایج حاصل از مطالعات دیرین شناختی رسوبات کواترنری مشخص نمود که گ...

متن کامل

بررسی تغییرات آب وهوایی کواترنر پسین با استفاده از شواهد ژئومورفولوژیک در حوضه ی در یاچه ی نئور

ارتفاعات تالش به دلیل قرارگیری در مجاورت بزرگترین پهنه ی آبی بسته ی دنیا یعنی دریای خزر وبهره گیری از منابع رطوبتی عظیم آن به ویژه در دامنه های خاوری یکی از مناطق مرطوب  آب وهوایی کشور محسوب می گردد. این موقعیت به همراه اختلاف ارتفاع زیاد مکانی که از سطح دریا تا خط الرأس ارتفاعات به بیش از3200 متر می رسد، باعث ریزش بارش های کافی در طول سال می گردد، که شکل آن در فصول سرد در ارتفاعات به صورت برف ...

متن کامل

تغییرات اقلیمی و رفتار نوسانی سطح دریای خزر

خزر بزرگترین دریاچه کره زمین است و سطح اساسی آن در زیر سطوح آزاد آب اقیانوس ­ها قرار دارد. پنج کشور جمهوری اسلامی ایران، آذربایجان، فدراتیو روسیه، قزاقستان و ترکمنستان این دریاچه را احاطه کرده ­اند. بنابراین برای این کشورها و نیز دیگر کشورهای جنوب آسیا به لحاظ اقتصادی و سیاسی، از اهمیت حیاتی خاصی برخوردار است. در حال حاضر آنچه این کشورها را در خطوط ساحلی به خود مشغول کرده است، پیشروی آب به سواح...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای طبیعی

ناشر: مؤسسه جغرافیا

ISSN 2008-630X

دوره 44

شماره 2 2012

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023